پهنه حفاظت (سبز و باز) قسمت‌‌هایی از محدوده شهر است که عرصه‌های باز عمومی و خصوصی، پارک‌های جنگلی، باغات و اراضی کشاورزی و حزیم‌ها و پهنه‌های حفاظت ویژه را در بر‌‌‌ می‌گیرد. با توجه به نقش و اهمیت این پهنه در ارتقای کیفیت محیط سیمای شهری تهران، ساخت‌وساز در آنها محدود است و عمدتاً برای توسعه گردشگری و تفرج، برخی خدمات آموزشی، درمانی و بهداشتی، فرهنگی و...  مدیریت بحران و استقرارهای موقت مجاز‌‌‌ خواهد بود. این محدودیت ضمن ایجاد سرزندگی، در محیط شهری، مانع گسترش فیزیکی شهر تهران می‌شود و بهره‌برداری مناسب و حفاظت فعال و تجهیز شده را برای این پهنه به وجود‌‌‌ می‌آورد.

این پهنه کلان شامل سه پهنه اصلی با کدهای یک‌رقمی G1، G2‌‌‌ و G3 است که در 5 پهنه با کد دو رقمی شامل: پارک‌های شهری (G11)، پارک‌های جنگلی (G12)، باغات و اراضی مزروعی (G21)، رود- دره‌ها (G31) و پهنه‌های سبز و باز ویژه (G32)، دسته‌بندی شده و جمعاً ۱۳ زیرپهنه با کد سه‌رقمی را تشکیل داده است.

برخی از مهم‌ترین ضوابط و مقررات در زیرپهنه‌های فعالیت

• در تمامی زیرپهنه‌های سیزده‌گانه (که جدول آن در پی می‌آید،) پهنه کلان حفاظت (سبز و باز) غیر از زیرپهنه‌های باغات و اراضی مزروعی (G21) هرگونه ساخت‌وساز، با حداقل زیربنا و سطح اشغال و صرفاً در قالب طرح‌های ویژه مصوب مجاز است. همچنین ساخت‌وساز در این پهنه‌ها محدود بوده و در زیرپهنه‌های (G32) احداث ساختمان مسکونی مطلقاً ممنوع است. هرگونه تغییر کاربری کلیه قطعات تثبیت‌شده موجود و مصوب (به ویژه فضای سبز) نیز در پهنه حفاظت سبز و باز (G)، ممنوع است. (عکس جدول با شماره 04)
• هرگونه ساخت‌وساز مسکونی، اداری، صنعتی، نظامی و غیره، در محدوده پارک‌های جنگلی (G12) ممنوع است و کاربری‌‌های مجاز، محدود به فعالیت‌های مرتبط با گذران اوقات فراغت، تفرج، گردشگری و ورزشی، بر اساس طرح‌های توجیهی مصوب است.
• اگرچه ساماندهی و تجهیز پارک‌های جنگلی به صورت یکپارچه تحت نظر شهرداری تهران به منظور تأمین ایمنی‌های اکولوژیک، انسانی (آتش‌سوزی، تخریب و قطع درختان) و اجتماعی، الزامی است، اما هرگونه واگذاری دائمی عرصه و اعیان پارک‌های جنگلی توسط شهرداری تهران و سایر دستگاه‌های ذیربط به اشخاص حقیقی و حقوقی، ممنوع بوده و واگذاری محدوده‌‌هایی از پارک برای تجهیز و استقرار کاربری‌های مجاز، طبق ضوابط و مقررات قانونی بهره‌برداری از پارک‌های جنگلی و به صورت اجاره یا مدت معین، مجاز است.
• هرگونه ساخت‌وساز در پهنه حفاظت رود- دره‌ها (G31)، شامل مسیر رودخانه و حریم مصوب قانونی (حریم کیفی و ...) آن ممنوع است. ایر محدوده‌های این پهنه، بر اساس طرح‌های توجیهی زیست‌محیطی و هیدرولوژیک و طرح‌های منظر و طراحی شهری مصوب کمیسیون ماده ۵ مجاز است.
• در زیرپهنه حفاظت فرهنگی و تاریخی (G321)، هرگونه ساخت‌وساز با مجوز و براساس ضوابط سازمان میراث فرهنگی، مجاز است.
• در زیرپهنه حریم بزرگراه‌های ویژه (G322) هرگونه ساخت‌وساز، ممنوع است و تمامی عرصه‌های این زیرپهنه،‌‌‌ می‌باید صرفاً به ایجاد فضای سبز اختصاص یابد در خصوص احداث جایگاه‌های سوخت، منوط به رعایت الزامات زیست‌محیطی، پدافند غیرعامل و مدیریت بحران، ضمن رعایت کلیه ضوابط ایمنی، حفظ حریم بزرگراه و انجام مطالعات ترافیکی لازم، پس از اخذ موافقت شورای حمل‌ونقل و ترافیک شهر تهران و تصویب موردی در کمیسیون ماده ۵ شهر تهران مجاز خواهد بود.
• هرگونه ساخت‌وساز در زیرپهنه حفاظت ویژه، محدوده بین حد کالبدی شهر و محدوده شهر (G323) صرفاً براساس مصوبه کمیسیون ماده ۵ شهر تهران مجاز است. ساخت‌وسازها در زیرپهنه (G323)، برای سکونت مجاز نبوده و صرفاً مختص برای فعالیت‌های مجاز به استقرار، در این پهنه طبق طرح مصوب است.
• شهرداری تهران مجاز است، در کلیه زیرپهنه‌های G1 و G3، نسبت به تملک املاک برای ایجاد فضای سبز و تأمین سرانه‌‌های خدمات شهری اقدام نماید. در کلیه زیرپهنه‌های G2، نیز شهرداری تهران‌‌‌ می‌تواند در صورت توافق با مالکان، نسبت به خرید املاک به منظور ایجاد و تأمین فضای سبز و سرانه‌های خدمات شهری اقدام کند.
• حداقل قطعه حاصل از تفکیک، افراز و تقسیم افراز در زیرپهنه‌های G2 معادل یک هکتار (۱۰ هزار مترمربع) است. همچنین در زیرپهنه‌های G2، برای رفع مغایرت حداقل ساخت‌وساز در طرح جامع تهران با حداکثر سطح اشغال، در قطعات کمتر از ۷۰۰ مترمربع، احداث ۳۵ مترمربع سر پناه، در یک طبقه، برای زندگی مجاز است.
• صدور پروانه ساختمانی برای کلیه ساخت‌وسازهای مجاز در پهنه G، به ویژه در پارک‌‌ها، حتی برای اماکن متعلق به شهرداری الزامی است.
• حفاظت و تثبیت کلیه پارک‌های شهری و فضاهای سبز (رفورژها، لچکی‌‌ها، درختان حاشیه خیابان‌ها و ...) موجود، به عنوان خدمات پشتیبان (فضای سبز) در کلیه پهنه‌ها الزامی است.
• حداکثر اشغال در پارک‌های شهری برای فعالیت‌های مجاز به استقرار در پارک‌ها معادل 3 درصد، در دو طبقه، است. در پارک‌های مقیاس محله‌‌‌ ای و ناحیه‌‌‌  ی، سطح اشغال تا ۷ درصد در دو طبقه مجاز است.
• به منظور اتخاذ تمهیدات مناسب برای بهبود دید داخل پارک، ایجاد مانع بصری در محیط پارک، به عنوان دیوار ممنوع است. همچنین برای مدیریت و صیانت از محدوده پارک‌‌ها، ایجاد مانع فیزیکی صرفاً با استفاده از پوشش گیاهی و هرگونه عنصر شفاف با ارتفاع مناسب از سطح زمین مجاز است.
• با تأیید شهرداری تهران، حفر چاه و ایجاد تأسیسات مربوطه (حوضچه و کیوسک) حداکثر تا ۳۰ مترمربع، توسط وزارت نیرو، در پارک‌های شهری (G11) مجاز است.